تقویت مهارت سخنرانی حرفه ای در جمع با چند راهکار ساده!

این مقاله برای افرادی نوشته شده که از صحبت کردن در جمع می‌ترسند، اما نمی‌خواهند این ترس مانعشان شود! بسیاری از انسان‌ها در صحبت‌های عادی هیچ استرس و اضطرابی ندارند و حتی اگر پنجاه نفر از دوستان و همکاران جمع شوند تا به صحبت‌هایشان گوش دهند، همچنان بدون استرس و پرهیجان صحبت می‌کنند. حتی بخاطر اینکه حرف‌هایشان تا این حد مورد استقبال قرار گرفته و مخاطبان زیادی دارند، خوشحال هم می‌شوند. اما زمانی که نوبت به سخنرانی عمومی می‌رسد و به مهارت سخنرانی فکر می‌کنند، کف دست‌هایشان عرق می‌کند و از استرس مو به تنشان راست می‌شود!

در سخنرانی اینکه یک فرد درونگرا باشید یا برونگرا اهمیتی ندارد، بسیاری از سخنرانان تدکس که بیشترین تأثیر را روی مخاطبان خود گذاشته‌اند، افرادی درونگرا بودند. شما با دانستن مهارت سخنرانی و تسلط بر موضوعی که قصد ارائه آن را دارید، می‌توانید سخنرانی حرفه‌ای داشته باشید. در این مقاله به صورت تئوری یاد می‌گیرید به چه مهارت‌هایی نیاز دارید و چطور می‌توانید آن‌ها را تقویت کنید. بعد از آن با تکرار و تمرین راهکارهای ارائه شده می‌توانید به یک سخنران حرفه‌ای تبدیل شوید.

آیا تقویت مهارت سخنرانی تنها برای سخنرانان کاربرد دارد؟

شما هر روز با اهداف گوناگونی با افراد مختلف صحبت می‌کنید. مثلا در صحبت با یک دوست، داستان یا خاطره‌ای جذاب را تعریف می‌کنید، در صحبت با مشتری، سخنانی درباره ویژگی‌های محصول و خدمات می‌گویید و در صحبت با همکاران می‌خواهید به یک نقطه نظر مشترک درباره کار برسید و یا ممکن است روزی به عنوان مدیر یک مجموعه، به چند نمونه متن معارفه و تودیع نیاز داشته باشید. برای کاربرد سخنرانی در زندگی روزمره می‌توان هزاران مثال ارائه داد. مثال‌هایی که نشان می‌دهند تقویت مهارت سخنرانی می‌تواند در زندگی اجتماعی، عاطفی و مسیر شغلی شما تأثیر زیادی داشته باشد. پس از همین ابتدا مشخص می‌شود که مخاطبان مقاله تقویت مهارت‌های سخنرانی، فقط افراد سخنران نیستند! 

اگر برای سخنرانی در یک جلسه‌ی معارفه آماده می شوید، پیشنهاد میکنیم مقاله‌ی در جلسه معارفه چه بگوییم؟ را مطالعه بفرمایید. 

جالب است بدانید که انجمن کالج‌ها و دانشگاه‌های آمریکا طی تحقیقی نشان ‌داد که اکثر کارفرماها و مدیران منابع انسانی، ترجیح می‌دهند افرادی را استخدام کنند که مهارت سخنرانی و ارتباط‌سازی شفاهی قدرتمندتری دارند. این در حالی است که از میان فارغ‌التحصیلان رشته‌های مختلف دانشگاهی، کم‌تر از نیمی از آن‌‌ها مهارت خوبی در مذاکره و سخنرانی داشتند.

خبر خوب درباره توانایی خوب صحبت کردن در جمع، اکتسابی بودن این مهارت است. تعداد افرادی که به صورت ذاتی سخنرانان خوبی هستند و بدون تمرین می‌توانند در یک کنفرانس صحبت کنند، بسیار محدود است. حتی حرفه‌ای‌ترین سخنران‌ها هم در خاطرات خود استیجی را به یاد می‌آورند که با ترس و لرز روی آن قدم گذاشته‌اند!

۴ عنصر اصلی مهارت سخنرانی حرفه ای

برخی از افراد صرفا بخاطر برچسب زدن به خودشان به سراغ سخنرانی نمی‌روند؛ بهانه‌هایی که شاید نمونه‌های آن‌ها را بسیار شنیده یا تجربه کرده باشید:

• من نمی‌توانم خوب سخنرانی کنم (چون هنوز انجامش نداده‌ای!)
• من استایل و هیکل مناسبی برای سخنرانی ندارم. (نیکلاس وویچیچ یک سخنران حرفه‌ای و پرطرفدار است!)
• من برونگرا نیستم. (در جهان هزاران سخنران درونگرا وجود دارد!)
• من ذاتا انسان مضطربی هستم. (در سخنرانی دهم دیگر استرس نخواهی داشت!)

خلاصه آنکه هر بهانه‌ای که درباره تقویت مهارت سخنرانی حرفه ای داشته باشید، راهکار مناسبی برای آن وجود دارد. پس از بهانه‌ها می‌گذریم و به این می‌پردازیم که سخنرانی حرفه ای به چه پیش‌ زمینه‌هایی نیاز دارد و چگونه می‌توان به یک سخنران حرفه‌ای تبدیل شد.
چهار اصلی که در ادامه بیان می‌کنیم به یک اندازه اهمیت دارند و باید همه آن‌ها را به صورت موازی مدیریت کنید.

کنترل صدا به کمک مهارت تنفس در سخنرانی

اولین و مهم‌ترین ابزاری که برای سخنرانی در اختیار دارید، صدای شماست. پس باید کنترل آن را در دست بگیرید و بیاموزید چگونه می‌توانید با تغییراتی که در صدایتان ایجاد می‌کنید، با مخاطب ارتباط برقرار کنید و او را تحت تأثیر قرار دهید.

یادگیری مهارت تنفس در سخنرانی یکی از تمریناتی است که به کنترل صدا کمک می‌کند. تنفس دیافراگمی روشی مناسب برای سخنرانی است. تغییر روش نفس کشیدن در ابتدا باید آنقدر به صورت آگاهانه انجام شود تا بعد از مدتی به رفتاری ناخودآگاه تبدیل شود. تنفس شکمی به صورت آگاهانه و زمانی که هنوز به آن عادت ندارید، کمی چالش برانگیز است.

برای تنفس دیافراگمی هوا را وارد شکم خود کنید تا با هر دم منبسط و با هر بازدم منقبض شود. مدت زمان هر دم و بازدم هم باید افزایش پیدا کند، هر دم و بازدم را تا ۴ شماره بیشتر از حالت عادی ادامه دهید. در ابتدا این روش تنفس را بدون صحبت کردن تمرین کنید، بعد از مدتی به جایی می‌رسید که می‌توانید در حین تنفس دیافراگمی، صحبت کنید. مزیت‌های استفاده از مهارت تنفس در سخنرانی عبارت است از:

• آرامش اعصاب و کاهش اضطراب.
• کنترل ولوم صدا.
• کنترل تن صدا و لحن.
• کنترل زیر یا بمی صدا.
• دیرتر خسته شدن از نظر فیزیکی.

زبان بدن در مهارت سخنرانی حرفه ای

اکثر ما این تجربه را داریم که دوستمان را در حالتی ناراحت یا خسته دیده باشیم و حتی بدون اینکه با او صحبت کنیم، متوجه شویم اتفاق ناخوشایندی برای او رخ داده است. بخشی از این درک بدون کلام، بخاطر زبان بدن ماست. زبان بدن نشان می‌دهد که شما بخاطر این سخنرانی مضطرب هستید یا هیجان دارید و خوشحالید.

زبان بدن شامل ژست‌ها، حالات چهره و حرکات است که برای مهارت سخنرانی حرفه‌ای باید کاملا کنترل شده باشد. اگر زبان بدن با آنچه انتقال می‌دهید، مغایرت داشته باشد، مخاطب سردرگم خواهد شد. به عنوان مثال تصور کنید فردی با شانه‌های افتاده و در حالی که هنگام راه رفتن روی استیج پاهایش را روی زمین می‌کشد، با شما درباره امید و انگیزه صحبت کند. چقدر حرف‌های او را باور می‌کنید؟

در ادامه به نکاتی اشاره می‌کنیم که به شما کمک می‌کند از زبان بدن برای تأثیر بیشتر سخنرانی استفاده کنید.

• صاف بایستید و از خمیده ایستادن یا ایستادن با شانه‌های افتاده خودداری کنید.
• بیش از حد حرکت نکنید. تحرک زیاد در حین صحبت کردن، تمرکز مخاطب را از بین می‌برد.
• ژست‌های قدرت را تمرین کنید. ژست مناسب در حین سخنرانی هم استرس شما را کاهش می‌دهد و هم باعث افزایش اعتماد به نفس و تأثیرگذاری بیشتر شما خواهد بود. یکی از ژست‌های قدرت این است که کاملا صاف بایستید و کمی پاهای خود را از هم باز کنید و تنفس دیافراگمی انجام دهید.
• در سخنرانی‌های مختلف به زبان بدن سخنرانان و میزان تأثیری که بر مخاطب دارند، توجه کنید.

انتقال مفاهیم

ارائه خوب یکی از مهم‌ترین بخش‌های مهارت سخنرانی حرفه‌ای است. دوستی برایم از یک کنفرانس جذاب که در آن شرکت کرده بود، صحبت می‌کرد و صحبت‌های سخنران را به من انتقال می‌داد. من در حین گوش کردن به صحبت‌های دوستم به این فکر می‌کردم که این مباحث جالب هستند، اما نه به اندازه‌ای که دوست مرا تا این حد تحت تأثیر قرار دهد و شگفت‌زده کند. در سخنرانی بعدی فرد سخنران من هم شرکت کردم و به شدت تحت تأثیر حرف‌های او قرار گرفتم. بعدا به این فکر کردم که صحبت‌های همایش دوم هم جالب بود، اما نه خیلی خاص بود و نه چیزی بود که تاکنون نشنیده باشم. این شیوه ارائه سخنران بود که ما و سایر مخاطبان را جذب می‌کرد.

در ادامه به چند مهارت سخنرانی که به شما کمک می‌کند در ارائه‌های خود، مطلب را به شیوه‌ای جذاب بیان کنید، اشاره می‌کنیم.

• سرعت ارائه را کنترل کنید. ما در مکالمات روزمره به صورت ناخودآگاه سرعت صحبت کردنمان را تنظیم می‌کنیم، اما با قرار گرفتن در جو محیط سخنرانی ممکن است خیلی سریع یا بیش از حد شمرده صحبت کنیم. کند صحبت کردن مخاطب را خسته می‌کند و سرعت زیاد هم مانع از درک مطلب و فهم واژه‌ها می‌شود.
• در میان صحبت‌هایتان مکث داشته باشید. مکث‌های کوتاه به مخاطب فرصتی برای درک مطالب می‌دهد. شما هم در طی مکث‌ها می‌توانید تنفس کنید، افکارتان را انسجام دهید و اعتماد به نفستان بیشتر خواهد شد.
• هیچ واژه و جمله‌ای را نیمه کاره رها نکنید، زمزمه نکنید و مطمئن شوید همه واژه‌ها را به شیوه‌ای کاملا واضح ادا می‌کنید.
• از اصواتی چون «اممممم» یا «آههههه» استفاده نکنید. اگر به تنفس یا فکر کردن احتیاج دارید، چند ثانیه بدون هیچ صوت اضافه‌ای سکوت کنید.
• با صدایی یکنواخت صحبت نکنید. به لحن جملات و احساسی که منتقل می‌کنند توجه داشته باشید.

برقراری ارتباط با مخاطب

اگر مخاطبی نباشد، سخنرانی نخواهد بود و حفظ مخاطبان هم یک مهارت سخنرانی حرفه ای است. اگر بتوانید از همان ابتدا با مخاطبان ارتباط برقرار کنید و با آ‌ن‌ها در تعامل باشید، آن‌ها تا پایان سخنرانی به شما گوش می‌دهند و خسته نخواهند شد.

برخی از راهکارها برای ایجاد تعامل با مخاطبان عبارت است از:

• سخنرانی را با لبخند شروع کنید. به حضار سلام کنید و از حضور آن‌ها تشکر کنید. به مخاطبان این احساس را منتقل کنید که یک انسان شبیه به خودشان در حال صحبت با آن‌هاست.
• در میان مخاطبان به دنبال افرادی باشید که بیشترین ارتباط را با شما برقرار می‌کنند و در سخنرانی تعامل دارند. انتخاب این افراد به شما کمک می‌کند راحت‌تر ارتباط چشمی برقرار کنید و تصور کنید تنها برای همان افراد سخنرانی می‌کنید.
• با افراد مختلف در سالن تماس چشمی برقرار کنید.
• در صورت امکان بعد از همایش یا در زمان استراحت چند دقیقه به میان تماشاگران بروید و با آن‌ها صحبتی کوتاه و دوستانه داشته باشید.

شش نکته برای تقویت مهارت سخنرانی

با کار کردن روی ۴ اصلی که در قسمت قبل گفتیم، پایه و اساس یک سخنرانی حرفه‌ای را می‌چینید. این اصول به شاخ و برگ‌هایی هم نیاز دارند که سخنرانی شما را زیباتر کنند. نکاتی که در ادامه بیان می‌کنیم، مواردی هستند که بعد از پرداختن به اصول سخنرانی، باید به آن‌ها توجه داشته باشید.

آمادگی برای سخنرانی

برای سخنرانی آماده شوید، متن سخنرانی مناسبی بنویسید و آن را تمرین کنید. باید تا حد امکان پیش‌بینی کنید که در سخنرانی چه اتفاقی می‌افتد و چگونه پیش می‌رود. سلام و احوالپرسی اول سخنرانی، برای فرد سخنران هم اهمیت دارد. می‌دانید که در دقایق ابتدایی، استرس به حداکثر می‌رسد. ترشح دوپامین در این موقعیت، رشته امور را از دستتان خارج می‌کند و ممکن است متن سخنرانیتان را فراموش کنید.

تمرین کنید. استیج نباید اولین جایی باشد که شما متن سخنرانی کوتاه خود را ارائه می‌دهید. بهتر است پیش از سخنرانی، آن را برای دوستان یا خانواده خود ارائه دهید و بازخورد بگیرید. حتی می‌توانید صدایتان را ضبط کنید، دوباره به آن‌ گوش دهید و ایرادهایتان را پیدا کنید. سخنرانی در مقابل آینه هم تمرین مناسب دیگری است که شما را برای ارائه نهایی آماده می‌کند.

تقویت مهارت سخنرانی در لحظه با کنترل ذهنیت

ذهنیت مناسب داشته باشید. استرس در سطح طبیعی عملکرد شما را بهتر می‌کند و باعث می‌شود بیشتر تمرین کنید و آماده شوید، اما نباید اجازه دهید اضطراب کنترل اوضاع و افکارتان را از دست شما خارج کند.

سخنرانی تعاملی و گفتگویی

با مخاطبان مکالمه داشته باشید. با این کار نه تنها مخاطبان با شما ارتباط بهتری برقرار می‌کنند، بلکه تمرکز برای مدت کوتاهی از روی شما برداشته می‌شود و می‌توانید کمی استراحت کنید!

داستان‌سرایی

داستان‌سرایی کنید. داستان‌ها یکی از عناصری هستند که می‌توانند خسته کننده‌ترین محتواها را به متن سخنرانی جذابی تبدیل کنند. به یاد دارم که یکی از اساتید درس شیمی من در دبیرستان، در حین تدریس خاطراتش از آزمایشگاه و تجربه‌های جذابش در این باره را برای ما تعریف می‌کرد. او با این کار کلاسش را به کلاس محبوب دانش آموزان تبدیل کرده بود و حتی دانش‌آموزانی که از شیمی لذت نمی‌بردند هم به او گوش می‌دادند.

پوشش مناسب

پوشش جزو یک مهارت سخنرانی نیست، اما روی سایر مهارت‌ها اثرگذار است. انتخاب استایل مناسب در اعتماد به نفس شما تأثیر بسزایی دارد. تصور کنید قصد دارید در جمعی که همه استایل رسمی دارند، صحبت کنید اما لباس اسپرت پوشیده‌اید. احتمالا با دیدن استایل رسمی سایر حضار اعتماد به نفس خود را از دست می‌دهید و سخنرانی برایتان سخت می‌شود.

لباسی بپوشید که هم با موقعیت تناسب داشته باشد و هم با سلیقه شما. لباسی که تاکنون نپوشیده‌اید را برای اولین بار در سخنرانی انتخاب نکنید. احساس راحتی سخنران در لباسی که پوشیده، اهمیت بسیاری دارد.

تصور کنید فراموش کرده باشید لیبل پیراهن یا مانتویی که برای سخنرانی انتخاب کرده‌اید را جدا کنید و این لیبل در حین سخنرانی روی گردن شما احساس خارش ایجاد کند. احتمال نیمی از تمرکز شما در طول سخنرانی متوجه لیبل و احساس خارشی است که امکان کنترل آن را ندارید! پس پیش از همایش مطمئن شوید لباستان هیچ مشکلی ندارد.

اصالت شخصیت

یکی از توصیه‌ها برای تقویت مهارت سخنرانی این است که سخنرانی‌های حرفه‌ای را گوش کنید، اما علت این تمرین تقلید از این افراد نیست، بلکه الهام گرفتن از آن‌هاست. زمانی که سعی می‌کنید از افراد حرفه‌ای تقلید کنید و اثری از خود برجای نگذارید، در جذب مخاطب موفق نخواهید شد.

بگذارید این موضوع را با ذکر یک مثال بیشتر توضیح دهیم. در فیلم «دزدان دریایی کارائیب» جانی دپ نقش فرمانده دزدان دریایی را ایفا می‌کرد و بسیاری از مخاطبان فیلم طرفدار او بودند. اما مشکلاتی باعث شد جانی دپ از این نقش خارج شود و عوامل فیلم خبر دادند که در سری‌های جدید مارگو رابی فرمانده دزدان دریایی خواهد بود. با وجود اینکه مارگو رابی یک بازیگر حرفه‌ای است، اما مخاطبان، جانی دپ را برای نقش فرمانده دوست دارند. حتی اگر مارگو رابی کاملا مشابه جانی دپ بازی کند، باز هم مخاطبان راضی نخواهند بود. همین جابجایی ساده ممکن است یک فیلم موفق را با شکست مواجه کند! اما اگر مارگو رابی بتواند سبک منحصر به خودش را در فیلم داشته باشد و مخاطبان را جذب کند، احتمالا می‌تواند برای مخاطبان محبوب شود.

شما هم اگر تلاش کنید در سخنرانی از شخص دیگری تقلید کنید و اثر منحصر به فردی از خودتان نداشته باشید، شبیه به کسی می‌شوید که جای یک بازیگر محبوب را در یک نقش محبوب گرفته باشد!

آیا مهارت سخنرانی بداهه به تمرین نیاز دارد؟

تعداد موقعیت‌هایی که یک فرد مجبور به سخنرانی بداهه شود، بسیار محدود است. شما در هر جلسه‌، کنفرانس یا هر جمع دیگری که شرکت ‌کنید، حتی اگر مدیر جلسه هم نباشید، تا حدودی می‌دانید جریان از چه قرار است. پس می‌توانید پیش‌بینی کنید که آیا نیاز به سخنرانی در جمع خواهید داشت یا خیر؛ اگر پاسخ مثبت است، می‌توانید از قبل برای آن برنامه‌ریزی کنید.

همه سخنرانی‌ها نیاز به تمرین ندارند، اما همه آن‌ها به این نیاز دارند که پیش از رفتن روی استیج فکر کنید چه می‌خواهید بگویید. گاهی اوقات حتی در مسیر رسیدن به جلسه هم می‌توانید به این موضوع فکر کنید و اگر از قبل روی سایر مهارت‌های سخنرانی کار کرده باشید، می‌توانید ایده‌هایتان را به صورت ذهنی منسجم کنید و سخنرانی جذابی ارائه دهید.

کلام آخر؛ مهارت سخنرانی در جمع می‌تواند نشانی از کاریزمای شما باشد
ما در این مقاله روی آنچه شما برای سخنرانی در جمع به آن نیاز دارید، تمرکز کردیم. استفاده از ابزار بصری، شناخت مخاطبان و تسلط بر مبحثی که قصد ارائه آن‌ها را دارید، جزو تجهیزات و مهارت‌های سختی محسوب می‌شوند که تأمین آن‌ها کار سختی نیست. اکر سخنرانان در مهارت‌های نرم مورد نیاز برای سخنرانی با چالش مواجه می‌شوند. با مطالعه این مقاله متوجه شدید که مهارت‌ سخنرانی پیچیده نیست و با تکرار و تمرین می‌توانید به یک سخنران خوب در حوزه کاری خود تبدیل شوید.