۷ تفاوت dba و mba [کدامیک برای شما بهتر و کاربردی است؟]

یکی از بهترین فرهنگ‌هایی که در سال‌های اخیر رواج پیدا کرده، آموزش و یادگیری است. مدیریت یکی از علوم پیچیده‌ای است که جزئیات بسیاری دارد؛ پس جای تعجب نیست که دوره‌های متنوعی در حوزه مدیریت ارائه شده باشد. دوره های mba و dba دو مورد از مشهورترین آموزش‌ها در حوزه‌ مدیریت هستند که به صورت آکادمیک ارائه می‌شود. شناخت تفاوت dba و mba یکی از اصلی‌ترین سوالاتی است که برای متقاضیان تحصیل در حوزه مدیریت مطرح می‌شود.

تنوع بالای دوره‌ها به شما کمک می‌کند به صورت تخصصی‌تر روی مهارت‌هایتان کار کنید، اما این تنوع بالا برای انتخاب دوره مناسب شما را سردرگم می‌کند. زیرا نمی‌دانید کدام دوره برای شما کاربردی است، اطلاعات مورد نیازتان به شما ارائه می‌دهد، شما را به اهدافتان می‌رساند یا اصلا دوره‌های مختلف چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟ در این مقاله بررسی می‌کنیم که تفاوت dba و mba چیست و پاسخ سوالاتی که درباره این دو دوره مطرح حوزه مدیریت دارید را ارائه می‌دهیم. در انتهای این مقاله، می‌توانید تصمیم بگیرید که در کدام یک از این دوره‌ها شرکت کنید و یادگیری مدیریت را از چه مسیری پیش ببرید.

 

دوره های mba و dba چیست؟

پیش از هر چیز لازم است بدانید که هرکدام از دوره های mba و dba چیست؟ بعد از شناخت مطالب و محتواهایی که در هرکدام ارائه می‌شود، تاحدودی پی می‌برید که هرکدام از این دوره‌ها چه اهدافی را دنبال می‌کنند و درک تفاوت‌هایشان برایتان ساده‌تر خواهد بود. در ادامه به صورت جداگانه توضیح می‌دهیم دوره های mba و dba چیست.

 

دوره mba

رشته mba یا مدیریت بازرگانی یک رشته دانشگاهی است، اما دوره‌های کوتاه مدت آن در موسسات آموزشی آزاد هم ارائه می‌شود. دانشجویان این رشته، مهارت‌های کلیدی مدیریت را یاد می‌گیرند و دیدگاهی کلی درباره شیوه‌های بازاریابی، امور مالی و هدایت یک سازمان به دست می‌آورند.

دانشجویان دوره mba، مهارت‌های سخت مورد نیاز برای مدیریت را یاد می‌گیرند و به مرور زمان می‌توانند مهارت‌های نرم مورد نیاز برای این شغل را نیز در خود پرورش دهند. این رشته گرایش‌های مختلفی دارد؛ با انتخاب گرایش، دانشجویان برای فعالیت تخصصی در یکی از حوزه‌های مدیریت مثل مدیریت مالی، مدیریت منابع انسانی یا مدیریت محصول آماده می‌شوند. شما می توانید اطلاعات کامل تر دوره mba را در مقاله ای دیگر بخوانید. در آن مقاله به طور جامع به دروس این رشته، بازار کار، لیست دروس و…. پرداخته ایم.

 

دوره dba

Dba به معنی دکترای مدیریت کسب و کار است. اولین تفاوت dba و mba، بالاتر بودن اعتبار مدرک DBA از mba است. البته باید توجه داشته باشید که ارتباط این دو رشته، مثل مقاطع کارشناسی ارشد و دکترای رشته‌های دیگر که پیوسته و وابسته به یکدیگر هستند، نیست.

دانشجویان DBA، از اصول مدیریت گذر کرده‌اند و به یادگیری مهارت‌های کاربردی مدیریت می‌پردازند. این دانشجویان یاد می‌گیرند که چطور از علوم و مطالب تئوری، به صورت کاربردی استفاده کنند. آن‌ها همچنین با متدهای مدیریتی مدرن آشنا می‌شوند.

در دوره dba، دانشجویان بیشتر زمان خود را برای کسب تجربه و پژوهش صرف می‌کنند و کم‌تر پیش می‌آید که در کلاس درس حاضر شوند و مطالب تئوری یاد بگیرند. این رشته هم مانند mba، گرایش‌های مختلفی دارد و دانشجویان می‌توانند با انتخاب گرایش، به صورت تخصصی روی مهارت‌های یک حوزه کار کنند. شما می توانید اطلاعات جامعی درباره بازارکار این رشته، لیست دروس و… را در مقاله ی دیگری با عنوان دوره تخصصی dba مطالعه کنید.

اکنون می‌دانید دوره های mba و dba چیست؛ در ادامه ۷ تفاوت مهم دو دوره را توضیح می‌دهیم.

 

 

۷ تفاوت dba و mba

تفاوت dba و mba در محتواهای دو دوره مشخص می‌شود. در ادامه به ۷ تفاوت کلیدی بین دو دوره اشاره می‌کنیم.

 

1. مخاطبان دوره‌ها

دانشجویان mba معمولا افرادی هستند که به تازگی وارد تحصیل در حوزه مدیریت شده‌اند یا مقطع کارشناسی خود را در رشته‌های غیرمرتبط مانند شاخه‌های مهندسی درس خوانده‌اند. دانشجویان mba افرادی هستند که تجربه زیادی در حوزه مدیریت یک سازمان ندارند. هدف آن‌ها معمولا استخدام به عنوان مدیر در یک سازمان یا راه‌اندازی یک کسب و کار است.

مخاطبان dba افرادی هستند که تجربه کاری یا تحصیلی در زمینه مدیریت دارند و با اصول آن آشنا هستند. دانشجویان dba حتی ممکن است مدیر یک سازمان موفق باشند و برای افزایش اطلاعات و به چالش کشیدن خودشان در دوره دکترای مدیریت کسب و کار شرکت کنند.

 

2. تفاوت dba و mba در شیوه آموزش

Mba رشته‌ای است که دانشجویان باید واحدهای تئوری را بگذرانند، در این دوره‌ها معمولا دانشجویان در کلاس درس حاضر می‌شوند و مطالب را از اساتید دریافت می‌کنند. ممکن است در پایان دوره هم از آنچه یاد گرفته‌اند، امتحان بدهند تا بتوانند مدرکشان را بگیرند.

در دوره dba، دانشجویان روش طرح مسئله، تحقیق درباره آن و پیدا کردن پاسخ را یاد می‌گیرند. آن‌ها نظریه‌ها و روش‌های مختلف مدیریتی را مطالعه می‌کنند و ممکن است نقدی بر این نظریه‌ها وارد کنند یا هنگام استفاده کاربردی از این نظریه‌ها، با توجه به دیدگاه خودشان، تغییراتی در آن‌ها اعمال کنند.

 

 

3. اعتبار مدرک

در صورتی که هرکدام از این دوره‌‌ها را در یک موسسه آموزشی یا دانشگاه معتبر بگذرانید، مدرک معتبری خواهید داشت که یک نقطه قوت در رزومه شما محسوب می‌شود. البته دوره dba در ایران هنوز به عنوان یک رشته تحصیلی دانشگاهی ارائه نمی‌شود و صرفا یک دوره آموزشی است. اما mba هم یک رشته دانشگاهی است و هم دروه آموزشی آن در موسسات آموزش آزاد ارائه می‌شود.

مدرک mba معادل کارشناسی ارشد و dba معادل دکتراست. به همین دلیل افرادی که قصد دارند در حوزه کاری خود پیشرفت کنند و مدرک تحصیلیشان را ارتقا بدهند، به سراغ dba می‌روند و افرادی که می‌خواهند مدرکی برای شروع فعالیت در حوزه مدیریت بگیرند، mba را انتخاب می‌کنند. البته این انتخاب قطعی نیست، احتمال دارد مدیرانی که تجربه مدیریت دارند اما تاکنون برای تحصیلات آکادمیک اقدام نکرده‌اند، آموزششان را با mba آغاز کنند یا دانشجویانی که از قبل با اصول مدیریت آشنایی دارند، وارد دوره dba شوند.

اگر علاقه مند به فعالیت در موقعیت شغلی مدیر اجرایی هستید لازم است بدانید، رشته EMBA یا مدیریت اجرایی را می‌توان به عنوان سطح کارشناسی ارشد رشته MBA در نظر گرفت و برای افرادی که تجربه مدیریت دارند، طراحی شده است.

 

4. تفاوت dba و mba در حقوق دریافتی فارغ‌التحصیلان

افرادی که مدرک dba دارند، معمولا از سطح علمی بالاتری برخوردارند. این افراد در سازمان حقوق بیشتری نسبت به فارغ‌التحصیلان mba دریافت می‌کنند و احتمال ارتقای شغلی نیز برای آن‌ها بیشتر است. همین مسئله، بسیاری از افرادی که در پوزیشن‌های مدیریت میانی فعالیت دارند را تشویق می‌کند تا تحصیلاتشان را ادامه بدهند و مدرک dba بگیرند.

البته ممکن است فردی که به تازگی مدرک DBA گرفته و در یک سازمان مشغول به کار شده، کم‌تر از کسی که مدرک MBA دارد اما ده سال است که در سازمان کار می‌کند، حقوق بگیرد. مدرک تحصیلی تنها معیار برای تعیین دستمزد کارمندان و مدیران یک سازمان نیست.

 

5. تعداد متقاضیان دو دوره

تعداد متقاضیان دوره‌ها و رشته تحصیلی mba زیاد است و افراد مختلفی از این طریق وارد حوزه مدیریت می‌شوند. اما تعداد افرادی که برای تحصیل در دوره dba اقدام می‌کنند، محدودتر است. بنابراین مدرک dba می‌تواند نقطه قوت اضافه‌ای در رزومه شما باشد و برگ برنده‌تان برای استخدام در موقعیت‌های شغلی و سازمان‌های بهتر محسوب شود.

البته داشتن مدرک dba به تنهایی برای به دست آوردن موقعیت‌های شغلی مدیریتی حرفه‌ای کفایت نمی‌کند. دانش مدیریتی، مهارت‌های سخت، مهارت‌های نرم و تجربه شما در حوزه مدیریت هم برای استخدام در چنین موقعیت‌هایی اهمیت دارد.

 

6. تفاوت DBA‌ و MBA در میزان تخصصی بودن محتوا

همانطور که پیش از این اشاره کردیم، هر دو رشته تحصیلی، گرایش‌های مختلفی دارند. انتخاب گرایش به شما کمک می‌کند روی یک حوزه مشخص تمرکز داشته باشید، دانش و مهارتتان را در همان زمینه افزایش دهید و به یک متخصص تبدیل شوید. در نتیجه می‌توانید در شغلی کار کنید که در آن تخصص دارید؛ تخصص شما باعث می‌شود بهترین عملکرد را داشته باشید.

 

در یک مقایسه کلی می‌توان گفت مطالبی که دانشجویان MBA یاد می‌گیرند، اصول کلی مدیریت است. آن‌ها نظریه کلی مدیریت کسب و کار را یاد می‌گیرند و شیوه‌های نوین هدایت سازمان‌ها را می‌آموزند. آن‌ها دانشی که در حوزه مدیریت وجود دارد را یاد می‌گیرند و می‌توانند از آن استفاده کنند.

اما دانشجویان DBA وارد جزئیات تخصصی مدیریت می‌شوند. آن‌ها از مرحله یادگیری گذر کرده‌اند و می‌توانند محتواهایی که در حوزه مدیریت ارائه می‌شود را نقد و بررسی کنند. آن‌ها می‌توانند استراتژی مدیریتی مخصوص به خودشان را بچینند، نظریه‌های مختلف را تحلیل کنند و از آن‌ها به گونه‌ای استفاده کنند که بازخورد بهتری برای سازمانشان داشته باشد.

 

7. کاربرد مدرک DBA و MBA

اینکه از مدرک مدیریت خود چه استفاده‌ای می‌کنید، به انتخاب شما و فرصت‌هایی که پیش رویتان قرار می‌گیرد، بستگی دارد. مدرک تحصیلی یکی از مواردی است که در ایجاد فرصت‌های جدید شغلی نقش مهمی ایفا می‌کند. در ادامه بررسی می‌کنیم موقعیت‌های شغلی مناسب برای فارغ التحصیلان دوره های MBA و DBA چیست.

 

 

فارغ‌التحصیلان DBA معمولا در حوزه‌های زیر مشغول به کار می‌شوند:

• مدرس حوزه مدیریت
• محقق و نویسنده در حوزه مدیریت
• مدیر کل
• مدیر ارشد
• کارآفرین
• بنیانگذار استارتاپ یا بیزینس

 

فارغ‌التحصیلان MBA معمولا در موقعیت‌هایی که در ادامه نام می‌بریم، فعالیت می‌کنند:

• مدیر میانی
• مدیر ارشد
• مدیر عامل
• کارآفرین

 

اگر میخواهید در هر کدام ازین موقعیت های شغلی فعالیت کنید لازم است تا انواع سمت های مدیریتی و همچنین انواع مدیریت را به خوبی بشناسید تا بتوانید با دیدی باز و با توجه به شرح وظایف هر پوزیشن شغلی و… بهترین انتخاب را برای خود داشته باشید.

 

برای یادگیری مدیریت در کدام دوره شرکت کنیم؟

ما در این مقاله لیست تفاوت DBA و MBA را ارائه دادیم، اما توصیه می‌کنیم که شما هم لیست مخصوص به خودتان را بنویسید. بسنجید که هرکدام از این دوره‌‌ها چه دستاوردهایی برای شما دارند، نقاط قوت و ضعف هرکدام چیست و با دریافت مدرک هرکدام از آن‌ها، چه فرصت‌هایی پیش روی شما قرار می‌گیرد.

اگر قصد دارید در یک دوره آموزشی مدیریت شرکت کنید، به کاربردی بودن آن هم توجه داشته باشید. در حال حاضر تعداد افرادی که دانش مدیریت را به صورت تئوری یاد گرفته‌اند، اما نمی‌توانند در کسب و کارهای واقعی از آن استفاده کنند، بسیار زیاد است. بازار کار کنونی به مدیرانی نیاز دارد که در کنار دانش، مهارت استفاده از آن برای هدایت سازمان را هم داشته باشند و گامی فراتر از دریافت مدارک تحصیلی آکادمیک برداشته باشند.

 

 

نکته مهم دیگری که باید به آن توجه داشته باشید این است که دوره‌های MBA و DBA معمولا بر اساس دانش مدیریت بین‌المللی ارائه می‌شود. اصول مدیریت در کشورهای مختلف، تاحد زیادی شبیه به یکدیگر است، اما جزئیات هدایت سازمان‌ها در کشورهای مختلف متفاوت است. به عنوان مثال اغلب سازمان‌هایی که در پیشرفته‌ترین کشورها فعالیت دارند، از بروزترین تجهیزات و تکنولوژی‌ها استفاده می‌کنند و ابزارهای سنتی را از سیستم‌های کاریشان حذف کرده‌اند.

اما سازمان‌های کشورهای در حال توسعه‌ای مثل ایران، هنوز هم از ابزارهای سنتی مثل بایگانی‌های کاغذی استفاده می‌کنند. بنابراین شما برای هدایت اصولی یک سازمان ایرانی، باید به دنبال آموزش مدیریت کاربردی در ایران باشید تا متناسب با شرایط مدیریت در جامعه خودتان آموزش ببینید.

دوره جامع مدیریت ، ضمن پوشش علم مدیریت مدرن بین‌المللی، عملکرد درست در سازمان‌های ایرانی را هم به شما آموزش می‌دهد. با شرکت در این دوره می‌توانید در کنار یادگیری دانش مدیریت، برای بازار کار واقعی ایران نیز آماده شوید. این دوره توسط شخصی طراحی شده که تجربه بسیاری در حوزه مدیریت سازمان‌های ایرانی دارد و به بسیاری از مدیران بزرگ‌ترین مجموعه‌های موفق ایران آموزش داده است. پس به خوبی با چالش‌های این شغل آشنایی دارد و روش‌هایی برای حل آن‌ها ارائه می‌دهد.

 

کلام آخر؛ مدیریت حرفه‌ای، ترکیبی از دانش و تجربه است

تفاوت DBA و MBA بیشتر در هنگام انتخاب رشته و دوره‌ آموزشی اهمیت دارد. بعد از فارغ‌التحصیلی، مسائل دیگری در اولویت قرار می‌گیرند. در هدایت سازمان و چالش‌های کسب و کار،‌ تفاوتی ندارد که شما چه مدرکی در حوزه مدیریت دارید یا مدرکتان را از کدام موسسه معتبر دریافت کرده‌اید. تنها نکته مهم این است که چطور با این چالش‌‌ها مقابله می‌کنید و آیا می‌توانید بدون اینکه آسیب مهمی به سازمان وارد شود، از بحران‌ها عبور کنید یا خیر.

به طور کلی، افرادی که به تازگی وارد حوزه مدیریت شده‌اند یا قصد دارند کسب و کاری را راه‌اندازی کنند، در دوره MBA‌ ثبت نام می‌کنند و افرادی که می‌خواهند چیزهای بیشتری درباره مدیریت یاد بگیرند، به سراغ DBA می‌روند. البته بعضی از مدیران حرفه‌ای هم که صرفا به دنبال دریافت مدرک آکادمیک نیستند،‌ دوره‌های کاربردی‌تر را انتخاب می‌کنند. تفاوتی ندارد که جزو کدام دسته هستید و چه دوره‌ای را انتخاب می‌کنید؛ در هر صورت سعی کنید هر جزئیاتی که در این مسیر یاد می‌گیرید را به خاطر بسپارید و از آن استفاده کنید. یادگیری کاربردی رمز موفقیت مدیران حرفه‌ای است.