توسعه کسب و کار، رهبری، نکات کاربردی مدیریت
۶ تفاوت مدیر کل با مدیر عامل (کدام بالاتر است؟)
مهر
اگر وارد یک سازمان فعال و پویا شوید که هر کس دقیقا در جای خود قرار گرفته است، دو شخصیت کلیدی را خواهید یافت که در عین مشابهت، وظایف متفاوتی را بر عهده دارند: مدیر کل (General Manager)، که با نگاهی جامع، بر همه چیز نظارت می‌کند و مدیر عامل (CEO)، که با انرژی و آینده‌نگری، سیاست‌های سازمان را ترسیم می‌کند. اگرچه در نگاه اول این دو عنوان ممکن است به نظر مشابه باشند، اما در حقیقت، تفاوت مدیر کل با مدیر عامل بیش از چیزی است که تصور می‌کنید. در این مقاله به معرفی هر یک، وظایف، چالش‌ها و مهارت‌های لازم برای هر کدام خواهیم پرداخت.
مهمترین تفاوت مدیر کل با مدیر عامل چیست؟
اساسی‌ترین تفاوت مدیر کل با مدیر عامل، در تمرکز و مسئولیت آن‌ها است. مدیر عامل بر چشم‌انداز و جهت‌گیری‌های بلندمدت شرکت تمرکز دارد؛ در حالی که مدیر کل بر مدیریت روزانه شرکت و اجرای سیاست‌های جاری تمرکز می‌کند. مدیر عامل، رهبر شرکت و مسئول موفقیت بلندمدت آن است، در حالی که ممکن است مدیر کل تنها بر یک بخش خاصی از سازمان مدیریت داشته باشد. اگر بخواهید تفاوت مدیر کل و مدیر عامل را به طور خلاصه بدانید، می‌توانید از جدول زیر استفاده کنید:
| ویژگی | مدیر کل | مدیر عامل |
| وظایف | نظارت بر اجرای عملیات روزانه در بخشی از شرکت | تعیین استراتژی‌های کلی، بالاترین مقام اجرایی سازمان |
| الزامات و مهارت‌ها | تفکر استراتژیک، مدیریت منابع، مهارت‌های ارتباطی و… | توانایی رهبری، مهارت مذاکره، آینده‌نگری، مدیریت بحران و… |
| دستمزد | کمتر | بیشتر |
| چالش ها | گزارش‌دهی به هیات مدیره، مدیریت منابع انسانی، تصمیم‌گیری در شرایط بحرانی، سازگاری با شرایط جدید | مسئولیت سنگین، چانه‌زنی و ارتباط‌گیری با مخاطب، تعیین استراتژی‌های بلند مدت |
| گزارش‌دهی | به هیات مدیره | به سهامداران، هیات مدیره، مصاحبه با رسانه‌ها، تهیه گزارش‌های استراتژیک |
| مسیر شغلی | تحصیلات مدیریتی، سابقه کار، تقویت مهارت‌ها | تحصیلات مرتبط، حسن سابقه کاری، تقویت مهارت‌ها، شبکه‌سازی |
مدیرکل بالاتر است یا مدیرعامل؟
احتمالا از محتوای پاراگراف بالا متوجه شده باشید که مدیر عامل، در سلسله مراتب سازمانی بالاتر از مدیر کل قرار می‌گیرد. اگر بخواهیم مدیر عامل را تعریف کنیم باید بگوییم او بالاترین مقام اجرایی در یک سازمان است و مسئولیت کلیه تصمیمات استراتژیک و اجرایی شرکت را بر عهده دارد. مدیر عامل بر تمامی مدیران، از جمله مدیر کل، نظارت دارد و در واقع، موفقیت یا شکست نهایی سازمان به عملکرد او بستگی دارد.
اما مدیر کل به عنوان بازوی اجرایی مدیر عامل در یک سازمان شناخته می‌شود. او مسئولیت نظارت بر عملیات روزانه، اجرای برنامه‌ریزی استراتژیک و مدیریت منابع انسانی را بر عهده دارد. مدیر کل معمولا بر روی گروه خاصی از کارکنان نظارت می‌کند و تصمیمات او تاثیر مستقیم بر عملکرد سازمان دارد؛ بنابراین، یک سازمان بزرگ می‌تواند چند مدیر کل داشته باشد که هر کدام به طور مجزا بر بخش‌های مختلفی نظارت دارند.
۶ تفاوت مدیر کل با مدیر عامل
مدیر کل و مدیر عامل در عین مشابهت، از جهات گوناگونی با یکدیگر تفاوت دارند؛ این تفاوت‌ها در سازمان‌های بزرگ که وظایف به نحو تخصصی‌تری تقسیم می‌شوند، بیشتر به چشم می‌آید. در ادامه تفاوت مدیر کل با مدیر عامل را به تفکیک و به طور مفصل بررسی می‌کنیم.
۱- شرح وظایف
اگر بخواهیم به طور دقیق نگاه کنیم، می‌توان وظایف و مسئولیت‌های هر یک از این رده‌های شغلی را به صورت زیر فهرست کرد:
وظایف مدیر کل
- نظارت بر گروهی از کارکنان
- برنامه‌ریزی و نظارت روزانه
- مدیریت بودجه در بخش خود
- مشارکت و همکاری با اعضای هیات مدیره
- اطمینان از کیفیت خدمات یا محصولات بخش خود
- گزارش نتایج تلاش‌ها به اعضای هیات مدیره
- مشارکت در پروژه‌های کلیدی
- پیگیری و هماهنگی امور تشریفات
- اطمینان از تحویل کامل پروژه‌ها
- هماهنگی برای پیشرفت در جهت تحقق اهداف سازمان
وظایف مدیر عامل
- ارائه چشم‌اندازها
- برقراری ارتباط به عنوان نماینده اصلی شرکت با سایر شرکت‌ها
- ارزیابی کار سایر مدیران اجرایی
- نظارت بر عملکرد مالی و بازدهی شرکت
- تصمیم‌گیری در مورد قراردادهای کاری
- ارزیابی خطرات موجود برای شرکت
- کسب اطمینان از انجام مسئولیت‌های اجتماعی شرکت
- تعیین اهداف استراتژیک و تحلیل و بازخوردگیری از آن‌ها
بعضی از سمت‌های مدیریتی وقتی به صورت تئوری روی کاغذ بررسی می‌شوند، شبیه به یکدیگرند. ما در مقاله ای دیگر به شرح وظایف و مهارت‌های موردنیاز برای دو پوزیشن و تفاوت مدیر داخلی و مدیر اجرایی را بررسی می‌کنیم.
۲- الزامات و مهارت‌ها
شاید بتوان گفت مهارت‌ها و الزامات لازم در پست‌های مدیریتی تا حدودی نزدیک به هم هستند؛ اما به توجه به تفاوت مدیر کل با مدیر عامل در شرح وظایف، این الزامات نیز می تواند کمی متفاوت باشد.
الزامات و مهارت‌های مدیر کل
- مهارت‌های ارتباطی: توانایی برقراری ارتباط موثر با کارکنان و هیات مدیره؛ مهارت گوش دادن فعال و انتقال اطلاعات به صورت واضح
- اعتماد به نفس و انگیزه: مدیر کل، برای مدیریت و هدایت تیم به اعتماد به نفس و انژی بالا نیاز دارد.
- تفکر استراتژیک: توانایی برنامه‌ریزی و پیش‌بینی نیازهای آینده؛ شناسایی فرصت‌ها و تهدیدها در محیط کسب و کار.
- مدیریت منابع: توانایی مدیریت زمان و بهینه منابع، انضباط در انجام وظایف و پیگیری اهداف
- همدلی: توانایی درک نیازها و نگرانی‌های اعضای تیم
الزامات و مهارت‌های مدیر عامل
- مهارت‌های رهبری: توانایی هدایت و مدیریت تیم‌های بزرگ؛ ایجاد یک چشم‌انداز مشترک و ترغیب دیگران به دنبال کردن آن
- مهارت‌های مالی و تجاری: درک عمیق از امور مالی و توانایی مدیریت بودجه؛ توانایی تحلیل داده‌های مالی و اتخاذ تصمیمات مبتنی بر آن
- مثبت‌اندیشی: تقویت روحیه و ایجاد محیط کار سالم
- توانایی مذاکره: توانایی گفتگو با شرکت‌های هدف و جذب مشتری
- آینده‌نگری: توانایی برنامه‌ریزی استراتژیک برای آینده؛ ارزیابی و تحلیل خطرات و فرصت‌ها
- تحلیل‌گری: توانایی ارزیابی خطرات و فرصت‌ها
- مدیریت بحران: توانایی مدیریت و پاسخ به بحران‌ها و چالش‌های غیرمنتظره؛ اتخاذ تصمیمات سریع و موثر در شرایط سخت
۳- دستمزد
دستمزد مدیر عامل معمولا بالاتر از مدیر کل است. این تفاوت مدیر کل با مدیر عامل به دلیل مسئولیت‌های بیشتر و تاثیر مستقیمی است که مدیر عامل بر موفقیت سازمان دارد. بنابراین، در اغلب سازمان‌ها، مدیر عامل به عنوان نماینده اصلی شرکت، حقوق و مزایای بیشتری دریافت می‌کند.
۴- چالش‌ها
طبعا هر شغلی با چالش‌هایی نیز روبرو است و شغل‌های مدیر عاملی و مدیر کلی نیز از آن مستثنا نیستند. شناخت دقیق چالش‌ها و تفاوت مدیر کل با مدیر عامل، می‌تواند به افزایش مهارت‌ها و توانایی مدیریت آن‌ها کمک کند.
چالش‌های مدیر کل
- مدیریت تیم: مدیر کل باید توانایی مدیریت و هماهنگی بین اعضای تیم را داشته باشد. ایجاد انگیزه و حفظ روحیه مثبت در تیم کار ساده‌ای نیست و و گاهی می‌تواند چالش‌برانگیز باشد.
- تصمیم‌گیری تحت فشار: مدیر کل معمولا با فشارهای زمانی و نیاز به تصمیم‌گیری‌های سریع مواجه است که ممکن است منجر به تصمیم اشتباه شود.
- سازگاری با تغییرات: تغییرات در بازار و نیازهای مشتریان می‌تواند چالش‌هایی برای مدیر کل ایجاد کند تا استراتژی‌های جدیدی را پیاده‌سازی کند.
- گزارش‌دهی به هیات مدیره: مدیر کل باید به طور مداوم نتایج و پیشرفت‌ها را به هیات مدیره گزارش دهد که این موضوع می‌تواند او را تحت فشار قرار دهد.
چالش‌های مدیر عامل
- مسئولیت‌های سنگین: مدیر عامل مسئول موفقیت یا شکست کلی سازمان است و این مسئولیت می‌تواند فشار زیادی به همراه داشته باشد.
- مدیریت ریسک: ارزیابی و مدیریت ریسک‌های مختلف، از جمله ریسک‌ها مالی، عملیاتی، بازار و… یکی از چالش‌های اصلی مدیر عامل است.
- ایجاد استراتژی‌های بلندمدت: مدیر عامل باید توانایی پیش‌بینی روندهای آینده و ایجاد استراتژی‌های مناسب برای رشد سازمان را داشته باشد.
- تعامل با سرمایه‌گذار و مشتری: مدیر عامل باید با مخاطبان مختلف از جمله سرمایه‌گذاران، مشتریان، کارکنان و… به خوبی ارتباط برقرار کند و نیازهای آن‌ها را در نظر بگیرد.
۵- نحوه گزارش‌دهی
نحوه گزارش‌دهی و مخاطب گزارش‌ها، یکی دیگر از انواع تفاوت مدیر کل با مدیر عامل است که در ادامه با جزئیات آن آشنا می‌شویم.
گزارش‌دهی مدیر کل
مدیر کل معمولا مسئول نظارت بر گروه‌های مختلف و اجرای استراتژی‌های تعیین شده است؛ بنابراین، وظایف گزارش‌دهی او شامل موارد زیر می‌شود:
- گزارش به هیات مدیره: مدیر کل باید نتایج تلاش‌ها و عملکرد گروه‌های تحت مدیریت خود را به هیات مدیره ارائه دهد.
- گزارش‌های روزانه و هفتگی: مدیر کل ممکن است به تهیه گزارش‌های روزانه یا هفتگی برای پیگیری فعالیت‌ها و پیشرفت‌ها نیاز داشته باشد.
گزارش‌دهی مدیر عامل
- گزارش به سهامداران: دیگر تفاوت مدیر کل با مدیر عامل این است که مدیر عامل باید به سهامداران و سرمایه‌گذاران گزارش دهد. این گزارش‌ها شامل وضعیت مالی، استراتژی‌های آینده و پیشرفت‌های کلیدی است.
- گزارش‌های استراتژیک: مدیر عامل باید اهداف استراتژیک را تعیین کرده و پیشرفت در دستیابی به این اهداف را گزارش کند. این شامل تحلیل ریسک‌ها و فرصت‌ها نیز می‌شود.
- ارتباط با رسانه‌ها: مدیر عامل معمولا نماینده اصلی شرکت در ارتباط با رسانه‌ها و عموم مردم است و باید اطلاعات کلیدی را به صورت شفاف و موثر منتقل کند.
۶- مسیر شغلی
اگرچه انتخاب مسیر شغلی که به رده‌های شغلی مدیر کلی یا مدیر عاملی منتج شود، همیشه فرایند ثابتی نیست و بسته به نوع سازمان و توانایی فردی، هر یک از این عناوین شغلی ممکن است مسیر خاص خود را داشته باشند؛ با این حال، به طور رایج مدیر کل و مدیر عامل مسیرهای زیر (یا چیزی شبیه آن) را برای کسب این شغل پشت سر می‌گذارند.
مسیر شغلی مدیر کل
- تحصیلات: معمولا مدیران کل دارای مدرک تحصیلی در رشته‌های مرتبط با مدیریت، بازرگانی، یا رشته‌های مشابه هستند. تحصیلات تکمیلی مانند MBA نیز می‌تواند مزیت محسوب شود. البته ممکن است در بعضی سازمان‌ها یا شرکت‌های خاص، رشته‌های مرتبط با فعالیت سازمان در اولویت باشند.
- تجربه کاری: تجربه در زمینه‌های مختلف مدیریتی و عملیاتی ضروری است. مدیران کل معمولا از سطوح پایین‌تر مدیریتی شروع می‌کنند و به تدریج با کسب تجربه و مهارت‌های لازم به سمت‌های بالاتر ارتقا می‌یابند.
- رشد مهارت‌ها: مهارت‌های ارتباطی، رهبری، حل مسئله و… از جمله مهارت‌هایی هستند که باید در طول زمان تقویت شوند.
- شبکه‌سازی: ایجاد ارتباطات با دیگر حرفه‌ای‌ها و مدیران در صنعت می‌تواند به پیشرفت شغلی کمک کند. شرکت در کنفرانس‌ها و رویدادهای صنعتی نیز می‌تواند فرصت‌های جدیدی را فراهم کند.
مسیر شغلی مدیر عامل
- تحصیلات: اگرچه تحصیلات مدیریتی یک مزیت محسوب می‌شود؛ اما در رده مدیر عاملی، معمولا رشته‌های مرتبط با فعالیت شرکت در اولویت قرار دارند.
- تجربه کاری: طبعا مدیر عامل به تجربه کاری ویژه‌ای نیاز دارد؛ در اغلب موارد شخصی به این مسئولیت می‌رسد، که در همه رده‌های پایین‌تر سابقه خوبی از خود به جا گذاشته باشد.
- توسعه مهارت‌ها: مهارت‌های رهبری، مدیریت بحران، تفکر استراتژیک و ارتباطات از جمله مهارت‌های کلیدی برای مدیران عامل هستند.
- ارتباطات: مدیران عامل باید توانایی برقراری ارتباطات موثر با مخاطبان، سرمایه‌گذاران و مشتریان را در خود تقویت کنند. ایجاد شبکه‌های قوی و ارتباطات حرفه‌ای می‌تواند به موفقیت در این سمت کمک کند.
نتیجه‌گیری
اگرچه عنوان‌های مدیریت کل و مدیریت عامل می‌توانند در موارد بسیاری شبیه به هم باشند، اما تفاوت‌های زیادی بین آن‌ها وجود دارد که می‌تواند تفاوت‌های قابل توجهی را در سازمان‌ها ایجاد کند. در حالی که مدیر کل بر روی عملیات روزانه و مدیریت منابع انسانی تمرکز دارد، مدیر عامل مسئولیت کلیه تصمیمات استراتژیک و موفقیت و شکست شرکت را بر عهده دارد.
درک تفاوت مدیر کل با مدیر عامل برای هر سازمانی که به دنبال موفقیت و رشد است، ضروری است. با توجه به الزامات، مهارت‌ها، چالش‌ها و فرصت‌های هر یک، سازمان‌ها می‌توانند بهترین تصمیمات را برای استخدام و مدیریت این دو سمت کلیدی اتخاذ کنند. در صورتی که به اطلاعات بیشتری نیاز دارید می‌توانید با دکامی تماس بگیرید.
در دوره جامع مدیریت کاربردی، ۲۳ قانون و قاعده حرفه ای مدیریت در ایران ارائه می شود که به تنهایی می توانند از شما مدیری برجسته بسازند
