تاکنون از واژه «فنی» به عنوان صفت برای توصیف یک فرد استفاده کردهاید؟ در مکالمه فارسی زیاد میگوییم که فلان شخص فنی است. منظورمان چیست؟ منظور این است که این فرد روش کار با ابزارهای مختلف را میداند، از سیستمها سر در میآورد و میتواند مشکلی که وجود دارد را با تخصصش حل کند.
به عبارت دیگر میتوانیم بگوییم او «مهارت فنی» خوبی دارد. البته این هنوز تعریف کاملی از مهارتهای سخت یا فنی نیست؛ اطلاعات زیادی وجود دارد که باید در این باره بدانید.
در این مقاله قصد داریم بررسی کنیم مهارت فنی چیست، چه تفاوتی با مهارت نرم دارد و به چه کار میآید؟ بعد از مطالعه این مقاله متوجه میشوید برای شغل خود به چه مهارتهای سختی نیاز دارید و چطور میتوانید با ارتقای این مهارتها، پیشرفت داشته باشید.
مهارت فنی چیست؟
مهارت فنی که یکی از مهارت های مدیریت می باشد، توانمندیهای تخصصی است که شما از آنها برای انجام وظایفتان استفاده میکنید. با این توانمندیها میتوانید از ابزارهای فیزیکی یا دیجیتال استفاده کنید تا به هدفی که سازمان برای استخدام شما تعیین کرده، دست پیدا کنید.
مهارتهای سختی که دارید، تعریف میکند شما در چه زمینهای متخصص هستید و چه کارهایی را میتوانید انجام دهید. تمام زمینههای شغلی به مهارتهای فنی نیاز دارند. شما نیز آموزش میبینید تا مهارتهای سخت مربوط به تخصص مورد علاقهتان را به دست آورید و بتوانید در بازار آن، مشغول به کار شوید.
مهارتهای فنی فقط به حیطه شغلی محدود نمیشوند. ورزش کردن، ساز زدن، رانندگی، آشپزی یا دوچرخه سواری هم جزو توانمندیهای فنی هستند که ما برای زندگی روزمره و تفریح از آنها استفاده میکنیم. تنوع این مهارتها بسیار زیاد است؛ به همین دلیل تقریبا هیچ دو نفری توانمندیهای فنی یکسانی ندارند. حتی افرادی که در یک موقعیت شغلی مشابه کار میکنند هم ممکن است مهارتهای منحصر به فردی داشته باشند.
دلیل اهمیت مهارتهای سخت
ما انسانها با استفاده از مهارتهای فنی و ادراکی خود کار میکنیم، ارزشی ایجاد کنیم و در ازای این ارزش درآمد داشته باشیم. بسیاری از فرایندها در تمام صنایع و سازمانها با توانمندیهای فنی پیش میرود. حتی زمانی که یک فرایند اتوماسیون شده باشد، باز هم لازم است افرادی که بر کار با دستگاههای اتوماتیک مسلط هستند، در محیط حضور داشته باشند تا از عملکرد صحیح دستگاهها اطمینان حاصل کنند.
هرکدام از مهارتهای فنی، درجه اهمیت متفاوتی دارند. پایینترین درجه به مهارتهای یدی مثل باربری تعلق میگیرد که به تخصص خاصی نیاز ندارد و هرکس زور بازو داشته باشد، میتواند این کار را انجام بدهد. درجههای بالاتر اهمیت هم به توانمندیهای خیلی خاصی تعلق میگیرد که کمتر کسی بر آنها تسلط دارد؛ به عنوان مثال تخصص در زمینه توسعه هوش مصنوعی یکی از مهمترین مهارتهای فنی در دنیای امروز است.
انواع مهارت های فنی
انواع مهارت های فنی در مشاغل مختلف آنقدر زیاد هستند که هیچکس نمیتواند همه آنها را نام ببرد. اگر توانمندیهای سختی که در طول روز از آنها استفاده میکنیم را هم به لیست اضافه کنیم، دیگر قابل شمارش نخواهد بود.
در این بخش به چند دسته از انواع مهارت های فنی اشاره میکنیم تا نمونههایی از این توانمندیها را ارائه داده باشیم. بعد از مطالعه این نمونهها، شما هم میتوانید انواع مهارت های فنی مورد نیاز برای شغل خود را بررسی کنید و بسنجید که کدام یک از آنها را دارید و کدام را باید یاد بگیرید.
مهارت های فنی مدیریتی
مهمترین توانمندیهای سخت مورد نیاز مدیران سازمانهای مختلف عبارت است از:
- تحلیل داده
- مدیریت مالی و بودجه بندی
- طراحی محصول
- برنامهریزی
- مدیریت زمان
- سیستم سازی و مدیریت کسب و کار
- استفاده بهینه از منابع
- بهینهسازی فرایندهای سازمان
- مدیریت بحران
- ارزیابی عملکرد
- مربیگری و آموزش
- مهارتهای سخت مربوط به سازمان
- توانایی کار کردن با نرمافزارهایی که در سازمان مورد استفاده قرار میگیرد
مهارت های فنی اداری
یک کارمند اداری یا دفتردار باید مهارتهای سختی که در ادامه بیان میکنیم را داشته باشد:
- گزارش نویسی
- کار با کامپیوتر
- تسلط به زبانهای دیگر
- ویراستاری
- برنامهریزی و هماهنگسازی
- کار با اکسل و سایر نرمافزارهای آفیس
مهارت های فنی بازاریابی و دیجیتال مارکتینگ
اعضای تیم دیجیتال مارکتینگ باید با توجه به کاری که در سازمان انجام میدهد، در یک یا چند مورد از توانمندیهای زیر تخصص داشته باشند.
- شناخت پرسونای مخاطب
- کار با شبکههای اجتماعی
- تسلط بر سیستمهای مدیریت محتوا
- تولید محتوا
- بهینهسازی موتورهای جستجو (سئو)
- تبلیغنویسی (کپی رایتینگ)
- کار با ابزارهای تبلیغات دیجیتال مانند تبلیغات کلیکی گوگل
- تجزیه و تحلیل نتایج به دست آمده از کمپینهای تبلیغاتی
- بهینهسازی نرخ تبدیل مشتریان
- طراحی رابط کاربری
مهارت های فنی کامپیوتر
انواع مهارت های فنی کامپیوتر را میتوان به دو دسته تقسیم کرد. دسته اول توانمندیهای عمومی مربوط به کامپیوتر هستند که تقریبا همه افراد باید بر آنها مسلط باشند.
زیرا در حال حاضر، اکثر کارکنان سازمانهای گوناگون باید کارهایشان را با کامپیوتر پیش ببرند. دسته دوم مهارتهای تخصصی گروهی است که در بخش سخت افزار یا نرمافزار سازمان فعالیت دارند. در ادامه انواع مهارت های فنی که در هرکدام از این دو دسته قرار میگیرد را نام میبریم.
توانمندیهای عمومی کار با کامپیوتر عبارت است از:
- تنظیمات اولیه ویندوز
- کار با نرمافزارهای ساده و عمومی مثل مایکروسافت آفیس
- تایپ
- اتصال به اینترنت و جستجو در وب
- اتصال به شبکههای داخلی سازمان و انتقال دادهها از طریق این شبکه
افرادی که در پوزیشنهای شغلی تخصصی مربوط به کامپیوتر فعالیت میکنند، باید توانمندیهایی که در ادامه نام میبریم را نیز داشته باشند:
- تسلط به یک یا چند زبان برنامهنویسی
- کار با سخت افزارها و نرم افزارها
- توسعه نرم افزار
- عیبیابی سیستمهای کامپیوتری
- شبکه
- توانایی نصب ویندوز و سایر نرمافزارهای مورد نیاز
- آشنایی نسبی با زبانهای برنامهنویسی
مهارت های فنی حسابداری
حسابداران یک سازمان، علاوه بر مهارتهای ابتدایی کار با کامپیوتر، باید در موارد زیر نیز تخصص داشته باشند.
- کار با نرمافزارهای حسابداری
- تسلط بر نرمافزارهای آفیس و به خصوص اکسل
- کار با نرمافزارهای هوش تجاری
- تحلیل دادههای کلان
یک نکته مهم
هرکدام از انواع مهارت های فنی که در بخشهای قبل نام بردیم، با توجه به شرح شغل در حیطه تخصص کارکنان مختلفی قرار میگیرند. به عنوان مثال کسی که به عنوان کارشناس دیجیتال مارکتینگ فعالیت دارد، نیازی به تسلط بر طراحی رابط کاربری ندارد. اما طراح گرافیک، یکی از اعضای تیم دیجیتال مارکتینگ است که طراحی رابط کاربری و تولید محتوای بصری را انجام میدهد.
تفاوت مهارتهای سخت با مهارتهای نرم چیست؟
در قسمتهای قبلی به صورت کامل درباره مهارت های فنی یا سخت و نمونههای آن صحبت کردیم. این توانمندیها را میتوان با شرکت در دورههای آموزشی به دست آورد و امکان سنجش آنها نیز وجود دارد. به عنوان مثال اگر یک حسابدار، کار با یکی از نرمافزارهای حسابداری را بلد باشد، مبتدی است اما اگر کار با تمام نرمافزارهای حسابداری که در سازمان مورد نظر به کار میرود را بلد باشد، در سطح پیشرفته قرار دارد.
مهارت نرم توانمندیهای ذهنی شماست، برای استفاده از آنها به ابزار خاصی نیاز ندارید و معمولا قابل اندازهگیری نیست. به عنوان مثال خلاقیت یک مهارت نرم است. آیا مقیاسی برای سنجش خلاقیت وجود دارد؟
از نظر یک نفر، کسی خلاق است که بتواند یک ایده کاملا جدید ارائه بدهد، اما از نظر دیگری، کسی که بتواند ایدههای کنونی را به شیوهای متفاوت ارائه بدهد هم در دسته افراد خلاق قرار میگیرد. چه کسی میتواند بگوید یکی از این افراد اشتباه میکند؟
اگر بخواهیم مهارتهای سخت و نرم را به بیان ساده و در کنار یکدیگر تعریف کنیم، میتوانیم بگوییم:
مهارت نرم مهمتر است یا سخت؟
با توجه به تعریفی که در قسمت قبل ارائه دادیم، متوجه میشوید که مهارتهای فنی (سخت) و مهارتهای ادراکی (نرم) به یک اندازه اهمیت دارند. شما با استفاده از توانمندیهای تخصصی که دارید، میتوانید درآمد داشته باشید و با استفاده از توانمندیهای ادراکی میتوانید دیگران را به مشتری تبدیل کنید.
بیایید با ذکر یک مثال توضیح بدهیم که چرا هر دو دسته اهمیت دارند و باید پیشرفت کنند. یک نجار را در نظر بگیرید که میتواند بهترین مبلها و وسایل دکوری را بسازد. او تجربه کافی در این زمینه به دست آورده، به خوبی با سلیقه مشتریان آشناست و میتواند بهترین محصولات را به آنها ارائه بدهد. حال تصور کنید این نجار نمیتواند با مشتریان ارتباط برقرار کند.
وقتی یک مشتری وارد مغازه میشود، چیزی نمیگوید، جلو نمیرود، ارتباطی نمیسازد و در بهترین حالت فقط به سوالاتی که مشتری از او میپرسد، جواب میدهد. او مهارت فنی نجاری را دارد، اما مهارت ادراکی برقراری ارتباط را یاد نگرفته است. چقدر احتمال دارد تعداد مشتریان او زیاد شود یا مشتریانش به دوستانشان هم توصیه کنند به مغازه نجار بروند؟
حالت دیگری هم میتوان برای این نجار در نظر گرفت. تصور کنید او در ارتباطسازی بسیار قدرتمند است و مهارت ارتباطی بسیار خوبی دارد. وقتی مشتری وارد مغازه میشود، به استقبال او میرود، او را جذب میکند، ویژگیهای مثبت محصول را ارائه میدهد و آنقدر خوشبرخورد است که مشتری دلش نمیخواهد از مغازه بیرون برود.
در این حالت از مثال، نجار به خوبی با سلیقه بازار و نیاز مخاطبان آشنا نیست. در مغازه او، مبلهای ترند ده سال قبل دیده میشود و رنگها و طرحهایی که برای پارچههای مبل انتخاب کرده با نوع چوب هماهنگی ندارد. در این حالت نجار مهارت نرم را دارد اما از توانمندی فنی بیبهره است. در نتیجه احتمال موفقیت او بسیار کم خواهد بود.
کارفرماها به دنبال کدام یک از انواع مهارت های فنی هستند؟
کارفرماها برای مهارتهای فنی کارمندان مختلف را استخدام میکنند. اما آنها همچنین نیاز دارند که نیروهایشان توانایی تعامل با سایر اعضای سازمان را داشته باشند، با فرهنگ سازمانی کنار بیایند و مطابق با شیوهنامههای سازمان رفتار کنند. برای برآورده کردن این نیازها، کارمندان باید مهارتهای نرم مورد نیاز برای فعالیت در محیط کار را هم داشته باشند.
کارفرماها با توجه به شرح شغل موقعیت مورد نظرشان، مهارتهای فنی مورد نیاز را در متن آگهی استخدامی لیست میکنند. آنها ممکن است توانمندیها را در دو دسته «ضروری» و «مزیتی» قرار بدهند. توانمندیهای ضروری، لازمه استخدام هستند، اما توانمندیهای مزیتی، مهارتهایی هستند که وجود آنها در رزومه متقاضی، او را در اولویت قرار میدهد.
در پوزیشنهای شغلی خاص، ممکن است کارفرمایان امکان آموزش در حین کار را هم برای نیروهای خود فراهم کنند. این در حالتی است که یا متقاضی به عنوان کارآموز استخدام شود یا تعداد افرادی که تمام مهارتهای مورد نظر کارفرما را دارند، محدود باشد. در این صورت کارفرما ترجیح میدهد شخصی را استخدام کند که بخشی از تواناییهای مورد نظرش را دارد و میتواند مابقی را در سازمان یاد بگیرد.
۵ گام برای یادگیری و پیشرفت مهارت فنی
بعضی از مهارتها مثل رانندگی به گونهای هستند که شما یکبار برای همیشه آن را یاد میگیرید و دیگر نیازی به پیشرفت و ارتقای سطح نخواهید داشت. در مقابل، توانمندیهای دیگری هم هستند که مدام بروزرسانی میشوند، ابزارهای جدیدی در اختیار متخصصیان حوزه مورد نظر قرار میگیرد و این افراد باید مدام در حال یادگیری باشند تا بتوانند جایگاهشان را در بازار حفظ کنند یا ارتقا بگیرند.
در ادامه گامهای یادگیری یک مهارت فنی از صفر یا ارتقای سطح مهارت کنونی را توضیح میدهیم.
۱. شرکت در دورههای آموزشی
آموزش باید از جایی شروع شود، خواه برای اولین بار، خواه برای یادگیری اطلاعات تازه. شرکت در دورههای آموزشی مرتبط بهترین راهکار برای شروع یادگیری است. در حال حاضر تقریبا برای تمام مباحث، ویدیوهای آموزشی وجود دارد و میتوانید آنها را به صورت آنلاین، آفلاین، رایگان یا پولی ببینید.
۲. خودآموزی
شرکت در دورههای آموزشی بدون تکرار و تمرین ثمرهای ندارد. باید برای خودآموزی برنامهریزی کنید، پروژه انجام بدهید، سوالاتتان را رفع کنید و آنچه آموختهاید را اجرا کنید.
بعضی از افراد، خودآموزی را به عنوان اولین مرحله در نظر میگیرند تا هزینه کمتری بپردازند. این روش میتواند کاربری باشد، اما به نوعی، اختراع دوباره چرخ است. اساتید حرفهای، شیوه آموزش مهارت فنی را میدانند، با درست و غلط آن آشنا هستند و میدانند چطور باید مطالب را به دانشجویان انتقال بدهند.
افراد خودآموز، خودشان باید همه مسئولیت یادگیری را بپذیرند، آزمون و خطا کنند، منابع مختلف را مورد بررسی قرار دهند و یاد بگیرند. در نهایت نتیجهای که با یک دوره آموزشی چند ماهه به دست میآید، ممکن است چند سال طول بکشد.
۳.کارآموزی در کنار افراد متخصص
بعد از تسلط نسبی به مهارت تازه، باید کار کردن را شروع کنید. افراد تازه وارد، باید به عنوان کارآموز در کنار متخصصین، کارشان را شروع کنند. اما افرادی که در حال ارتقای مهارتهایشان هستند، احتمالا میتوانند آموزشهای جدید را در موقعیت شغلی کنونی اجرا کنند و نتایج تازهای به دست آورند. آنها حتی ممکن است بخاطر پیشرفت مهارتهای فنی خود، ارتقای شغلی بگیرند.
۴. فعالیت به صورت تخصصی
بعد از کارآموزی و امتحان کردن مهارتی که یاد گرفتهاید، کمکم به یک متخصص در حوزه خود تبدیل میشوید. در این موقعیت میتوانید برای آگهیهای استخدامی رزومه ارسال کنید و در سازمانی که شرایط مناسبی دارد، استخدام شوید.
۵. دریافت بازخورد از کارفرما
اگر تازه وارد باشید، کارفرمای شما کسی است که تجربه بیشتری دارد. او قبل از شما، روی افراد متخصصی در همین حوزه نظارت کرده و با چند و چون کار آشناست. در نتیجه میتواند عملکردتان را بررسی کند و به شما بازخورد بدهد. بازخوردهای منفی بدین معنی است که باید برای پیشرفت و یادگیری بیشتر برنامهریزی کنید و بازخوردهای مثبت به این معنی است که تا این بخش از مسیر، عملکرد خوبی داشتهاید.
۶. ارتقای سطح آموزشها
آموزش برای یک متخصص، هیچ نقطه پایانی ندارد. همیشه چیز جدیدی وجود دارد که شما باید آن را یاد بگیرید؛ خواه مهارت سختی که مرتبط با کارتان باشد، خواه مهارت نرمی که در پیدا کردن فرصتهای بهتر به شما کمک میکند.
زمانی که فکر کردید بر موضوعی مسلط شدهاید و دیگر چیز جدیدی نیست که درباره آن یاد بگیرید، دوباره به مرحله اول برگردید و فرایند پیشرفت مهارت فنی یا ادراکی را از نو شروع کنید.
چطور مهارتهای فنی را در رزومه بنویسیم؟
نوشتن روزمه خوب اهمیت بسیاری دارد. شما یک فایل به اندازه کاغذ A4 برای کارفرما ارسال میکنید و او باید بر اساس این فایل درباره شما تصمیم بگیرد. بدیهی است که با همین یک فایل نمیتوان تشخیص داد شما چه کسی هستید، چه توانمندیهایی دارید و آیا برای همکاری در یک سازمان مناسب هستید یا خیر. اما فایل رزومه است که تعیین میکند تواناییهای شما بیشتر مورد بررسی قرار بگیرد یا خیر.
در ادامه نکات مهمی که هنگام نوشتن مهارت های فنی در رزومه لازم است را بیان میکنیم.
- رزومه خود را بیش از حد شلوغ نکنید. ما در عصر تخصصگرایی هستیم و زمان اینکه هرچقدر تواناییهای بیشتری داشته باشید، کارمند بهتری هستید، گذشته. پس فقط تواناییهای کلیدی که برای موقعیت شغلی مورد نظرتان کاربرد دارد را در رزومه بنویسید.
- میتوانید بین ۱۰ تا ۳۰ مهارت نرم یا سخت را در رزومه خود قرار دهید.
- مهارتهای فنی را در رزومه بیاورید که میدانید برای کارفرما اهمیت دارد (این موضوع را از آنچه در شرح آگهی استخدامی نوشته شده، تشخیص بدهید)
- فقط مهارتهایی را بنویسید که به آنها تسلط دارید. در صورت نیاز، درصد تسلط خود بر هر توانمندی را مشخص کنید.
- مهارتهای فنی ساده را در رزومه نیاورید، کارفرما به صورت پیشفرض تصور میکند همه متقاضیان این توانمندیهای ساده را دارند. به عنوان مثال توانایی تایپ با سرعت پایین یا کار با کیبورد، مهارتی است که تقریبا تمام افراد از آن برخوردارند.
- رزومه را متمرکز، مفید و تاحد امکان مختصر بنویسید. نیازی نیست درباره خودستایی و اغراق کنید یا خودتان را دست کم بگیرید.
- یک بار با دیدگاه کارفرما رزومه خود را مطالعه کنید. سپس به این فکر کنید که آیا آنچه در رزومه وجود دارد، مهارتهای فنی و ادراکی مهم شما را به کارفرما نشان میدهد یا خیر.
- بعد از یادگیری یا ارتقای هر مهارت، رزومه خود را بروزرسانی کنید.
روش ارائه مهارتهای فنی در مصاحبه شغلی
از مرحله ارسال رزومه که گذر کنید، به مصاحبه استخدامی میرسید. تا زمانی که شما در یک سازمان کار نکرده باشید، کارفرما نمیتواند به صورت کامل متوجه شود مهارت فنی شما در چه سطحی است و آیا برای موقعیت شغلی مورد نظر او در سازمان مناسب هستید یا خیر.
شما هم تا زمانی که کارتان را شروع نکرده باشید، نمیتوانید تشخیص بدهید که آیا سازمانی که در آن حضور دارید، همان مجموعهای است که به دنبالش بودهاید یا خیر. تا پیش از شروع رسمی فعالیت، کارمند و کارفرما با تکیه بر ضربالمثل «مشت نمونه خروار» پیش میروند و به جزئیات قابل بررسی میپردازند.
بعضی از مهارتها به گونهای هستند که متقاضی میتواند در مدت چند دقیقه، توانمندیهایش را به کارفرما نشان بدهد؛ به عنوان مثال یک مترجم میتواند یک پاراگراف را در حضور کارفرما ترجمه کند و به او ارائه بدهد. اگر چنین امکانی وجود داشته باشد، کارتان در جلسه مصاحبه راحتتر خواهد بود.
اگر مهارت فنی شما به گونهای است که امکان ارائه آن در لحظه وجود ندارد، باید از سوابق کاری استفاده کنید. برای تمام مهارتهای فنی که در رزومه آوردهاید، یک سابقه موفق در نظر بگیرید و در صورت نیاز، آن را به کارفرما ارائه کنید.
در نهایت میتوانید گواهینامه دورهها یا مدارک تحصیلی که در حوزه تخصصی مورد نظر دریافت کردهاید را به کارفرما ارائه بدهید. مدارک آموزشی معتبر، تأثیر بسزایی در تصمیم کارفرما برای استخدام شما خواهند داشت.
مهارت نقطه کلیدی ارزش شما در بازار کار است
در این مقاله به بررسی انوع مهارت های فنی پرداختیم. این دسته از توانمندیها، تنوع بسیاری دارند و شما را به یک متخصص تبدیل میکنند. هرچقدر تخصص و تجربه بیشتری در حوزه کاری خود داشته باشید، ارزش بالاتری در بازار کار پیدا میکنید.
افراد حرفهای، علاوه بر تمام آموزشها و مهارتهایی که از دیگران یاد میگیرند، بر اساس تجربه خودشان، فوت کوزهگری کار را هم پیدا میکنند. در نتیجه میتوانند وظایفشان را به گونهای انجام بدهند که هیچکس دیگر نتواند. این نقطه قوت، برگ برنده آنها خواهد بود و بقای آنها را در بازار حفظ میکند.
هیچ کارفرمایی حاضر نیست یک مهره کلیدی ارزشمند برای سازمانش را به سادگی از دست بدهد. تفاوتی ندارد در کدام رده از سازمان هستید، در هر صورت، همیشه میتوانید با ارتقای مهارتها، ارزشتان را در بازار کار بالاتر ببرید و به موقعیتهای بهتری دست پیدا کنید.
<
اشتراک ها: مهارت های 3 گانه مدیریت برای مدیران حرفه ای [دیدگاه رابرت کاتز]
اشتراک ها: مهارت های ادراکی چیست؟ هر آنچه باید بدانید + مثال کاربردی
اشتراک ها: مهارت های ارتباطی مدیران | 7 مهارت ارتباطی مدیران حرفه ای + فوت کوزه گری | ارشیا دکامی
اشتراک ها: بهترین سوالات مصاحبه مدیر فروش برای مدیران ایرانی
سلام. بسیار کامل، خوب و ساده بیان شده بود، ممنون. فقط رفرنس این مطالب مخصوصا دسته بندی مهارت ها را می فرمایید؟
رفرنس خاصی رو نمیشه گفت چون ترکیبی از تجربه و منابع مختلف و برداشتهای آزاد هستند